Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en malgache | [Rajemisa 1985]
Fanambarana, fampisehoana ary fampielezana am-bava na an-taratasy ¶ Fahatantarana manehoeho ananan'ny olona momba ny tena: Nahabe laza azy ny fanaovany ny marina teo amin'ny fifidianana ¶ Fiheverana, na tsara na ratsy, ananan'ny olona momba ny tena na zavatra iray:
Ratsy laza izy hatramin'ny hala-bato nampanaoviny ~ Tsara laza amin'ny tany ama-monina izy |
Explications en anglais | [Hallanger 1973]
a report |
| [Richardson 1885, Hallanger 1973]
fame, honour, glory |
Explications en français | [Abinal 1888, Rajaonarimanana 1995]
action de dire |
| [Abinal 1888]
action d'annoncer, de publier |
| [Hallanger 1974]
un rapport |
| [Abinal 1888, Hallanger 1974, Beaujard 1998]
renommée |
| [Abinal 1888, SLP 1986, Beaujard 1998]
réputation |
| [SLP 1986, Rajaonarimanana 1995, Beaujard 1998]
célébrité |
| [Abinal 1888]
glorification, louange |
| [SLP 1986]
renom |
Explications en italien | [Profita 1969]
reputazione |
Dérivations |
Morphologie |
laza
lazako
lazanao
lazany
lazantsika
lazanay
lazanareo
lazan'
lazan-
lazam-
| |
-daza
-dazako
-dazanao
-dazany
-dazantsika
-dazanay
-dazanareo
-dazan'
-dazan-
-dazam-
| |
|
Mots composés, titres, noms |
|
Exemples | 1 | [Andraina: Mitaraina]
Nitombo laza hafahafa izany I Feno tao an-tanàna
|
2 | [Abinal 1888]
Tsara laza izy (Il a bonne réputation)
|
3 | [Abinal 1888]
Nahabe laza azy ny nataony (Ce qu'il a fait lui a fait acquérir une grande renommée)
|
4 | [Malzac 1893]
Hanimba ny lazany izany (Cela nuirait à sa réputation)
|
5 | [Meller: Fivavahana]
hampandroso mandrakariva ny voninahitrao aman-dazanao
|
|
Citations |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en malgache | [Rajemisa 1985]
[Sakalava]
famaky kely fitondra mandeha |
Vocabulaire |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en malgache | [Ravelojaona 1937]
[Betsileo, Betsimisaraka]
lanonambe makotrokotroka, manehoeho |
Explications en français | [David: Dialectes (takila L)]
[Tankarana]
fêtes à l'occasion de la circoncision |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en malgache | [Ravelojaona 1937]
zavamaniry atao hoe fanto ny hodiny ary fanao lamba tahaka ny hafotra. Alaina ny hodiny dia kapohina tsara, asiana menaka hahamandomando azy, dia kapohina indray mandra-pahalemin' ny tsiratsirany, dia diovina; izay vao itohitohy ho azo tenomina; anaovana sikina sy salaka. Any amin' ny faritanin' Ikongo (Tanala atsimo) no be azy |
Explications en anglais | [Richardson 1885]
[Tanala]
a plant whose bark is used to make the lamba called
fanto. The root supplies a medicine
|
Vocabulaire |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en malgache | [Ravelojaona 1937]
( Cissus laza ) zavamaniry hita any amin' ny faritany atsimo (Toleara), indrindra fa any Androy. Mahatratra 4 metatra ny haavony. Hafahafa ny bikany: mivelatra be ny vatany eo am-potony manakaiky ny tany, mety mahatratra 2 metatra ny velarany, dia mihakely arakaraka ny isondrotany avo, dia mandeha amin' izay ny rantsany iray lehibe tohin' ny vatany ary dia mandady mihodidina amin' izay hazo hafa eo akaikiny toy ny fanaon'ny vahy io. Malemilemy ny atin' ny vatany; mitahiry rano be io
-- rano nofohiny tao anatin' ny fahavaratra fohy; io no ivelomany mandritra ny volana maro main-tany kely orana. Eo amin' ny toerana maina, be akorovato no faniriany. Vakivaky ny hodiny sady malemy koa. Mandravina izy amin' ny fahavaratra ary vonivony ny fanjany. Misy voany lehibe maintimainty; tian' ny olona any tokoa izany na dia somary manaiki-dela sy lanilany aza. Tsy dia maro loatra izy fa mahalankalana ihany, eny anaty akorovato eny. Voaloboka-dia (vigne sauvage) no anarana ilazan'ny Vazaha azy.
|
Explications en anglais | [Richardson 1885]
A tree with edible fruit |
Vocabulaire |
Nom scientifique | Cissus laza |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en français | [Beaujard 1998]
[Mahafaly, Sakalava, Tanala]
arbre, Ficus reflexa Thumb.
(ex F. pyrifolia Lamk. var. occidentalis),
famille des Moracées.
Souvent planté à l'est des "grandes maisons";
il assure la prospérité, la renommée du village.
Remède contre la fatigue, et contre la toux.
Plante du destin astrologique Adalo.
Remède si on tombe malade sous le destin Alizady.
Entre dans des charmes protégeant de la sorcellerie.
Utilisé dans des charmes enterrés qui assurent
la croissance du troupeau de zébus.
|
Explications en malgache | [Rajaobelina: Malgache]
ficus planté parfois à l'est du tranobe
|
Vocabulaire |
Nom scientifique | Ficus reflexa |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en malgache | [Ravelojaona 1937]
( Ocotea) zavamaniry amin' ny antokon' ny laurinées; betsaka ao amin' ny faritany avaratra. Manitra kanelina ny hazony
|
Vocabulaire |
Nom scientifique | Ocotea |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en français | [Poirot & Santio: Vezo (takila L)]
[Vezo]
Variété de liane (Vitacée, Cyphostemma laza Descoings)
|
Vocabulaire |
Nom scientifique | Cyphostemma laza |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en français | [Boiteau 1997 page II.299]
[Tanala]
(de laza : dans le sens d'exceptionnel, réservé aux jours de fête).
Nom d'une écorce qu'on battait au maillet, comme le fanto, mais qui donnait un produit beaucoup plus fin.
D'après A. Grandidier, on attribue aussi à la racine de cet arbuste des vertus médicinales
(fichier manuscrit de A. Grandidier donné par son fils, G. Grandidier à R. Decary, puis au Muséum de Paris, Laboratoire de Phanérogamie, par Madame Decary)
|
Vocabulaire |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en français | [Boiteau 1997 page II.299]
[Sakalava]
(de laza dans le sens de fameux, qui a une grande renommée).
Les Sakalava donnent ce nom à un arbre.
L'arbre est Commiphora guillauminii H.Perrier (Burseraceae).
Il est effectivement célèbre parce que c'est sa gomme-résine qu'utilisent les
ombiasy (spécialistes du traitement par les plantes) pour préparer des bains de vapeurs afin de mettre en condition le malade et son entourage avant de commencer les soins proprement dits.
Cette gomme-résine a des vertus désinfectantes et pectorales.
|
Vocabulaire |
Nom scientifique | Commiphora guillauminii |
|
Entrée |
laza
|
Partie du discours | nom
|
Explications en français | [Boiteau 1997 page II.299]
[Sakalava]
(de laza dans le sens de fameux, qui a une grande renommée).
Les Sakalava donnent ce nom à une curieuse liane présentant à la base un énorme tubercule épigé, Adenia firingalavensis (Drake ex Jum.) Harms (Passifloraceae), elle est célèbre pour d'autres raisons.
Renfermant à la fois des alcaloïdes et des substances cyanogènes, elle est extrêmement toxique.
Seuls les
ombiasy les plus réputés se hasardent à son emploi et encore, le plus souvent par voie externe.
|
Vocabulaire |
Nom scientifique | Adenia firingalavensis |
|
Entrée |
Laza
|
Partie du discours | nom propre (anthroponyme)
|
Explications en malgache | [3.1]
fanampin' anarana malagasy |
Exemples | 1 | [Gasy Net ]
Voalohany, anisan'ireo nasaina mantsy i Laza Razanajatovo, mpanatontosa horonantsary ary fantatra amin'ny fikarakarana ny "Rencontres du Film Court"
|
2 | [US Mission ]
Ao amin' i Fermilab no anomanan' i Laza Rakondravohitra ny doctorat en physique mandritra ny telo taona ho avy
|
|
|